Wypowiedzenie umowy o pracę, czyli rozwiązanie jej z pracownikiem przez pracodawcę nie może odbyć się w sposób dowolny. Pracodawca ma obowiązek odpowiednio uzasadnić swoją decyzję, dochować terminów oraz formy wypowiedzenia określonych przepisami. Pracownik ma prawo odwołać się od wypowiedzenia do sądu pracy. W niniejszym artykule wyjaśniamy czego można się domagać od pracodawcy w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.
Wypowiedzenie umowy o pracę – kiedy jest nieuzasadnione?
Pracodawca musi uzasadnić wypowiedzenie, przede wszystkim konkretnie wskazując jego przyczynę. Przyczyna musi być prawdziwa i uzasadniać wypowiedzenie. Kodeks pracy nie zawiera zamkniętego katalogu przyczyn wypowiedzenia. Naganne zachowanie pracownika, zawinione naruszenie obowiązków, odmowa wykonania polecenia, prowadzenie konkurencyjnej działalności, ale również likwidacja stanowiska to przykłady zdarzeń uzasadniających wypowiedzenie. Niepodanie lub nieprawidłowe podanie przyczyny wypowiedzenia oznacza, że jest ono nieuzasadnione. Obowiązek wskazania przyczyny dotyczy jedynie umów na czas nieokreślony.
Pracodawca jest zobowiązany zachować wskazane w Kodeksie pracy okresy wypowiedzenia, zależne od rodzaju umowy (okres próbny, czas określony albo nieokreślony) oraz od stażu pracy. Umowa o pracę rozwiązuje się dopiero po upływie tych okresów. Na pracodawcy spoczywają także inne obowiązki, przykładowo: wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony pracodawca musi skonsultować z zakładową organizacją związkową. Oświadczenie o wypowiedzeniu powinno zostać złożone na piśmie. Naruszenie trybu, terminu lub formy wypowiedzenia oznacza, że jest ono niezgodne z prawem.
Odwołanie do sądu pracy
Pracownik, który otrzyma nieuzasadnione lub niezgodne z prawem wypowiedzenie powinien złożyć odwołanie do sądu pracy. Termin na wniesienie odwołania to 21 dni od otrzymania wypowiedzenia. Właściwy jest sąd rejonowy, w którego okręgu:
- ma siedzibę pracodawca,
- znajduje się zakład pracy,
- praca była lub miała być wykonywana.
Wybór jednego z powyższych sądów należy do pracownika.
Składając odwołanie od wypowiedzenia można domagać się:
- uznania bezskuteczności wypowiedzenia, umowa o pracę nie ulegnie wówczas rozwiązaniu,
- przywrócenia do pracy, kiedy umowa uległa już rozwiązaniu – pracownik przywrócony do pracy musi zgłosić gotowość do jej niezwłocznego podjęcia w ciągu 7 dni od przywrócenia. Jeżeli zatrudnił się w międzyczasie u innego pracodawcy, ma prawo wypowiedzieć zawartą z nim umowę za trzydniowym wyprzedzeniem. Przysługuje mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.
- zamiast przywrócenia można żądać odszkodowania – w wysokości równej wynagrodzeniu za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za czas wypowiedzenia.
Jeżeli sąd ustali, że uwzględnienie żądania o uznaniu bezskuteczności wypowiedzenia lub przywróceniu do pracy jest niemożliwe lub niecelowe, przyzna zamiast tego odszkodowanie.
Pracownik, który był zatrudniony w oparciu o umowę na okres próbny lub czas określony, może żądać wyłącznie odszkodowania.
